Ozdoby stworzone z myślą o dzieciach, ale i te dla dorosłych mogą zwierać substancje toksyczne. W 2012r. The Ecology Center przeprowadziło serię testów na różnych tanich elementach biżuterii skierowanej dla młodych ludzi i dzieci. Ołów, kadm, chrom, rtęć i arsen - te wysoce toksyczne substancje chemiczne, wykryto w ponad połowie 99 elementów wykonanych i sprzedawanych w sieci sklepów marek Claire, Forever 21 i H&M i u innych detalistów w Stanach Zjednoczonych. Toksyczne substancje znajdowały się także w biżuterii, oznaczone etykietą informującą o ich braku (sic!).
                                                                                      

Jeffrey Weidenhamer, profesor chemii na Uniwersytecie w Ashland, wiodący badacz metali w biżuterii, który współpracował z the Ecology Center podczas testów, podczas jednego z wywiadów oświadczył, że ołów jest chętnie stosowany w biżuterii, ponieważ jest tani, łatwo się topi, sprawia, że biżuteria wydaje się ciężka, solidna. Z tego też względu podczas badań ołów znalazł się w wielu badanych kawałkach, które aż w 95 procentach składały się ołowiu, a skład stopu był niemal identyczny, z tym, który można znaleźć w ołowianych akumulatorów kwasowych.

O co chodzi z tym ołowiem?

Noszenie biżuterii zawierającej ołów nie jest szkodliwe, ale ssanie, żucie, gryzienie jej (zachowania te są powszechne u dzieci w wieku poniżej sześciu lat) może powodować wiele objawów szkodliwych, w tym śmierć u dzieci. Biżuteria, która jest malowana lub ma zewnętrzną powłokę nie jest bezpieczniejsza dla dzieci, ponieważ może ona ulec starciu, samoistnemu lub w wyniku żucia dziecka. Cechą charakterystyczna ołowiu jest jego słodki smak, który dodatkowo może zachęcać dzieci do brania biżuterii do ust. Ołów jest obecnie w większym stopniu zastępowany innym toksycznym pierwiastkiem – kadmem. Również nie jest znane żadne ryzyko związane z noszeniem biżuterii zawierającej kadm, ale ssanie jej, żucie lub połknięcie może powodować bardzo poważne konsekwencje zdrowotne dla dzieci.

Jak mogę sprawdzić, czy biżuterię dla dzieci zawiera wysoki poziom kadmu, ołowiu?

Nie ma sposobu, aby określić poprzez wygląd czy biżuteria ma wysoki poziom kadmu, ołowiu. Nic więc dziwnego, że konsumenci wymagają wprowadzenia rygorystycznych norm. Niedawno zaroponowano w Nowym Jorku (mowa o regulacjach prawnych odnoszących się do regulacji toksycznych substancji chemicznych w produktach dla dzieci, które są dostępne na stronie http://open.nysenate.gov/legislation/bill/S4614A-2013 aktualizacja na dzień 13.06.2014r.), by została stworzona lista dziewięciu priorytetowych substancji chemicznych (w tym toksyn, takich jak arsen i ołów), które zostaną zakazane (z d niem 1 stycznia 2018r.) do stosowania we wszystkich produktach przeznaczonych dzieci sprzedawanych w USA. Co prawda istnieją pewne ograniczenia stosowania ołowiu, kadmu i ftalanów, Bisfenolu A (BPA) w produktach dla dzieci, ale nie wszyscy producenci je przestrzegają. Choć amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) ma prawo żądać od producentów do testowania substancje chemiczne, których używają do produkcji i wymagać stosowania ograniczenia stosowania szkodliwych substancji chemicznych to jednak kontrola jest bardzo ograniczona. Spis chemicznych substancji znajduje się w dokumencie The Toxic Substances Control Act (skr. TSCA założony w 1976 r.) W ciągu 38 lat od uchwalenia tego spisu, EPA wymaga testowania zaledwie 200 chemikaliów i ograniczenia zaledwie pięciu. Tak więc agencji EPA brakuje danych dotyczących skutków zdrowotnych niemal wszystkich z ponad 84000 chemikaliów zapisanych w TSCA!!!

Oznacza to, że produkty przeznaczone dla dzieci zawierają związki chemiczne z nieznanymi zagrożeniami lub w niektórych przypadkach, znane toksyny mogą pozostać w użyciu. Na przykład, w 2012 r., Komisja ds. Bezpieczeństwa Produktów Konsumenckich (CPSC) testowała biżuterię dla dzieci, w której znaleziono ślady kadmu w niebezpiecznych ilościach w sześciu różnych produktach, w tym w bransoletce przeznaczonej dla niemowląt. W styczniu 2010r. w wyniku kontroli znaleziono kadm w zawieszkach promujących film "Księżniczka i Żaba" ("The Princess and The Frog") sprzedawanych przez Wal-Mart Stores, Inc. (amerykańska sieć supermarketów założona w 1962 roku przez Sama Waltona.

W momencie podjęcia badań biżuterii Wal-Mart Stores, Inc. Zadecydowało o usunięciu z obrotu „kilku” innych produktów. Podobny scenariusz miał miejsce u sprzedawcy Meijer. Jednak największe wycofanie produktu w trakcie badań (2010r.) na zawartość toksycznych pierwiastków miało miejsce w sieci McDonalds. W ramach promocji filmu "Shrek Forever After" do obrotu trafiło 12 milionów kieliszków sprzedawanych przez McDonalda. Kadm dodany do farby z której wykonano czerwone dekoracje na szkle mógł poprzez tarcie ręką dziecka ostatecznie dostać się do jamy ustnej (konsekwencje nie zostały wyciągnięte ponieważ stwierdzono, że szklanki nie były przeznaczone tylko dla dzieci).

A propos szklanek w 2010r. Przedsiębiorca ZPChr Florentyna sp. j. poinformował Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, że kubki szklane z kalkomanią „Cappuccino”, oznaczone symbolem ZB24D, wyprodukowane w Chinach, nie są bezpieczne dla użytkowników z uwagi na migrację pierwiastków: ołowiu i kadmu z obrzeży kubków. Przedsiębiorca poinformował, że w związku z nieprawidłowościami wykrytymi podczas badań przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną, produkt był wycofywany ze wszystkich punktów sprzedaży (zdjęcie wycofanych kubków poniżej).
                                                                                 

A jak w Polsce przedstawia się kontrola i badania na zawartość toksycznych pierwiastków w produktach? Oceńcie sami.

Z informacji z wyników kontroli 4 placówek i ich wyrobów pod względem zawartości niektórych substancji chemicznych za IV kw. 2012r. , w których pobrano do badań laboratoryjnych ogółem 4 próbki produktów, w tym 1 próbkę na zawartość niklu i 3 próbki na zawartość kadmu, celem przeprowadzenia badań w Specjalistycznym Laboratorium Produktów Włókienniczych i Analizy Instrumentalnej w Łodzi wynika, iż

Przeprowadzone badania wykazały, że:

• w 1 naszyjniku stwierdzono zawartość kadmu w złotej łezce w ilości: (127,6 ± 7,7) mg/kg, w złotym pierścieniu w ilości: (121,6 ± 7,3) mg/kg oraz w łańcuszku w ilości: (16,8 ± 1,9) mg/kg;
• w kolczykach „sowy”), stwierdzono zawartość kadmu w ilości: (685 ± 42) mg/kg oraz (567 ± 35) mg/kg.

Gdzie zgodnie z wymaganiami zawartość kadmu powinna wynosić nie więcej niż 100 mg/kg tj. nie więcej niż 0,01 % masy metalu.

Informacja z dnia 19 lutego 2014r. na temat kontroli inspekcji handlowej w 2013r. mówi o kontroli 28jednostek prowadzących sprzedaż hurtową i detaliczną, w której znaleziono:

• 1 partię wyrobu z tworzywa sztucznego – portfel z PCV w kolorze czerwonym, z zawartością kadmu w ilości 148 ± 30 mg/kg w wewnętrznym tworzywie portfela. Zgodnie z wymaganiami w/w rozporządzenia zawartość kadmu nie powinna przekroczyć 100 mg/kg (tj. nie więcej niż 0,01 %). Nie wykryto natomiast obecności kadmu w tworzywie zewnętrznym. Zakwestionowany wyrób pobrany do badań został wycofany z obrotu handlowego przez właściciela i zwrócony do firmy wprowadzającej wyrób na terenie Polski.
• 1 partię biżuterii sztucznej –bransoletka z zawartością kadmu w ilości powyżej 166000 mg/kg w spodniej części bransoletki. Zgodnie z wymaganiami zawartość kadmu powinna wynosić nie więcej niż 100 mg/kg. Zakwestionowany wyrób pobrany do badań został wycofany z obrotu handlowego.
• 1 partię biżuterii sztucznej – zestaw biżuterii naszyjnik + kolczyki, z powodu obecności niklu w ilości powyżej 0,5 mg/cm2/tydzień t.j.: w elementach podłużnych naszyjnika - 28, 26, 25 mg/cm2/tydzień, w biglu - 0,59 mg/cm2/tydzień, w sprężynce kolczyka - 1,09 mg/cm2/tydzień. Zakwestionowany wyrób pobrany do badań został wycofany z obrotu handlowego.

Niestety w Raportach brak nazwy producenta danego, zakwestionowanego wyrobu, brak też zdjęć tych przedmiotów. 

Gdzie szukać informacji o produktach niebezpiecznych czy też niezgodnych z wymaganiami?
Rejestr prowadzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 
                                                   

Dlaczego są niebezpieczne?

OŁÓW

• Wpływ nawet śladowych ilości ołowiu na rozwój mózgu u dzieci obejmuje nieodwracalne skutki ( zaburzenia koncentracji, problemy rozwojowe prowadzące do obniżenia IQ, problemy z zapamiętywaniem itp.)
• Ołów wymienia się jako prawdopodobny czynnik rakotwórczy

KADM

• Kadm jest sklasyfikowany jako znana substancja rakotwórcza (związany z rakiem płuc i prostaty)
• Kadm wpływa na zaburzenia rozwojowe, hormonalne, w tym ewentualne spadki masy urodzeniowej dzieci, Ekspozycja na kadm może spowodować utratę tkanki kostnej i zwiększone ciśnienie krwi
• Ostra toksyczność - spożycie dużej ilości kadmu może powodować ból brzucha, nudności, wymioty i śmierć
• Ostra toksyczność - wdychanie wysokich stężeń kadmu może powodować objawy podobne do objawów gorączki metalicznej

CHROM

• Badania laboratoryjne wskazują, że chrom może powodować wady wrodzone i bezpłodność (szczególnie u mężczyzn)
• Wyższe poziomy ekspozycji na chrom powodują ataki astmy i podrażnienie nosa u osób zatrutych

Rtęć

• Wszystkie formy rtęci mogą mieć wpływ na nerki
• jest toksyczna dla układu nerwowego
• Małe dzieci są bardziej wrażliwe na działanie rtęci i mogą być narażone na działanie rtęci poprzez organizm matki w życiu płodowym lub za pośrednictwem mleka matki

ARSEN

• znany czynnik rakotwórczy (istnieją mocne dowody na to, że jest powiązany z rakiem płuc, skóry i pęcherza moczowego)
• arsen może również powodować podrażnienia skóry (zmieniać kolor skóry), choroby krwi, choroby układu krążenia i zaburzenia hormonalne
• Wstępne badania wskazują na to, że niski poziom arsenu może prowadzić do cukrzycy typu 2

Źródło:

• “Pretty, shiny and a major health risk: How scientists have found high levels of dangerous chemicals in costume jewellery” (http://www.dailymail.co.uk/)
• https://www.health.ny.gov
• “States Work to Keep Toxic Chemicals Out of Children's Products” Amanda Frank, 27.06.2014
• (http://www.foreffectivegov.org)
• „Cadmium In Jewelry: Federal Regulators Failed To Protect Children From Cancer-Causing Metals “Justin PRITCHARD, 14.10.12 http://www.huffingtonpost.com/2012/10/14/cadmium-in-jewelry_n_1965192.html